Stary ostrowski cmentarz był jednym z pierwszych w Polsce, które powstały poza granicami miasta. Dziś to jego ścisłe centrum. I często w codziennym pośpiechu nie zauważamy, co kryje się za zabytkowym murem. A kryje się historia Ostrowa i ludzi, którzy to miasto tworzyli i tworzą. Bo nekropolia cały czas jest czynna. I chowani są na nie kolejni zmarli.
W oficjalnej notatce miasta możemy przeczytać, że ”[…] to jeden z najstarszych grzebalnych cmentarzy rzymskokatolickich w Polsce, należał do pierwszych nekropolii usytuowanych poza granicami miasta. Zaznaczony na planie Ostrowa z 1784 roku. Najstarszą zachowaną częścią cmentarza jest mur z 1833 roku oraz nagrobki: Juliane Handke z Domaszewskich (10 IX 1789 – 14 V 1842, w zachodniej stronie muru)i ks. Jana Kompałły (26 I 1771 – 25 I 1844, przy środkowej alei) inicjatora budowy Królewskiego Gimnazjum Katolickiego w Ostrowie. Miejsce spoczynku wielu wybitnych ostrowian.
- I warto samemu się przekonać – mówi Witold Banach, dyrektor Muzeum Miasta w Ostrowie. - Trzeba przechadzać się głównymi ścieżkami, dlatego że przy głównych alejkach i na murach cmentarza są zachowane te najstarsze nagrobki. Ich nie jest aż tak dużo. Mogłoby być więcej. Ale przynajmniej kilkadziesiąt ich jest i warto je zobaczyć i poznać tych ludzi, którzy dla Ostrowa byli ważni. Są też tablice memoratywne osób, o których wiemy, że były tam pochowane, ale groby nie zostały zachowany. To jest m.in. tablica rodziny Furmanków, to jest słynny zakład fotograficzny "Ilona", po którym pozostały kapitalne fotografie Ostrowa.
To ważne miejsce pamięci dla Ostrowa. Ale nie tylko dla tego miasta. To też miejsce, które – jeśli można tak mówić w przypadku cmentarzy, ma niezwykły klimat. Nie jest to duża nekropolia. Wystarczy kilkadziesiąt minut by ją zwiedzić. Taki spacer, przy słonecznej jesiennej pogodzie może okazać się naprawdę fajnym pomysłem. I ciekawym spotkaniem nie tylko z historią Ostrowa ale także z jej zabytkami. Może też być prowokacją do dalszych historycznych poszukiwań i poznawania miasta.
To też „świetne” miejsce dla tych, którzy lubią fotografować. Bo ujęcia w jesiennym słońcu i liściach mogą nie jednego zaskoczyć swoją urodą.
Stary Cmentarz w Ostrowie mieści się przy Placu Bankowym. Wejścia są dwa – od placu oraz od ulicy Wysockiej. Czynny jest codziennie.
Uroczystości związane z dniem Wszystkich Świętych odbywają się tutaj w Dzień Zaduszny. I nie inaczej będzie w tym roku.
Najstarsze cmentarze w Polsce
Ostrowska nekropolia jest drugą–najstarszą w Polsce. Zgodnie z dokumentacją powstał w 1784 roku. Starszy jest cmentarz w Płocku, który powstał w 1780 roku i nazywany jest „płockimi Powązkami.” Warszawskie Powązki–jeśli chodzi o powstanie–datowane są na rok 1792. Cmentarz Rakowicki w Krakowie – na rok 1803. To są najstarsze polskie nekropolie rzymskokatolickie.
